Η ελεγχόμενη, εντός ευρώ, χρεοκοπία έχει από καιρό αποφασισθεί. Στην πρόσφατη σύνοδο του Eurogroup επικυρώθηκε μέσα από συμβιβασμούς και συγκερασμούς επιδιώξεων και μεθοδεύσεων που εύκολα μπορούν να ανατραπούν, να επανακαθοριστούν. Υπάρχει, όμως, το σημαντικό ζήτημα του ποιος και πώς θα τα «περάσει», ποιος θα διαμεσολαβήσει αυτές τις πολιτικές, ποιος θα φορτωθεί με την υλοποίηση, ώστε αυτή να προχωρήσει χωρίς μεγάλα τραντάγματα και εξεγέρσεις. Υπάρχει και τέτοιο πρόβλημα πολιτικής διαμεσολάβησης στην Ελλάδα. Υπάρχει, μάλιστα, σε στιγμές παροξυσμού μιας κρίσης νομιμοποίησης όλου του πολιτικού συστήματος, τέτοιας που καθιστά κάθε «λύση» δύσκολη, μη βιώσιμη, με τρομερές ανεπάρκειες. Εδώ εντοπίζεται η ιδιαίτερα θολή εικόνα για το προσεχές μέλλον στο πολιτικό επίπεδο, εδώ εδράζεται και η αναποφασιστικότητα για την προώθηση λύσεων. Ας το δούμε πιο διεξοδικά:
Ο δικομματισμός και η δικομματική εναλλαγή δεν υφίστανται πλέον. Άρα και οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις που σχηματίζονται από το πρώτο κόμμα με την είσπραξη των απωλειών από την εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση και εναλλαγή στη συνέχεια, δεν λειτουργούν πλέον. Τα δύο μεγάλα κόμματα μαστίζονται από διαρκή κρίση στο εσωτερικό τους, αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόζουν. Έχουν πάρει διαζύγιο από μεγάλα τμήματα της εκλογικής, κομματικής τους βάσης. Οι ρωγμές μέσα στη μνημονιακή θητεία των δύο μεγάλων κομμάτων έχουν εξελιχθεί σε ρηγματώσεις. Η κυβέρνηση Παπαδήμου εισάγει την πολιτική ζωή σε νέα σχήματα εντός της κρίσης και του ειδικού καθεστώτος που έχει εγκαθιδρυθεί πλέον στην Ελλάδα. Φαίνεται πως στο προσεχές μέλλον θα υπάρξει υποβάθμιση του ελληνικού πολιτικού προσωπικού απέναντι στην επιτροπεία που θα κυβερνά. Η μορφή όμως της διακυβέρνησης, του πολιτικού παιγνίου και της κοινοβουλευτικής οπερέτας, απαιτεί μορφές εκτόνωσης της λαϊκής δυσφορίας και εδώ δεν φαίνεται να υπάρχει αποτελεσματικότητα, ούτε συνοχή για το πώς μπορεί να επιτευχθεί. Σε έναν τόπο που το πολιτικό ήταν ανέκαθεν αναβαθμισμένο, δεν είναι εύκολες οι τεχνοκρατικές λογικές και διαχειρίσεις. Ούτε μια κυβέρνηση με επικεφαλής έναν τραπεζίτη άχρωμο, άγνωστο -κάτι σαν υπηρεσιακό υπάλληλο- ούτε μια Bουλή υποβαθμισμένη στο ρόλο Συμβουλευτικής όπως οραματίζονταν ο χουντικός Παπαδόπουλος μπορεί να δώσει διέξοδο. Ούτε ακόμα η «ράβδος» των ΜΑΤ και εν γένει η καταστολή μπορεί να αντικαταστήσει την πολιτική ζωή. Η πρόδηλη εκτροπή, το άδειασμα της δημοκρατίας που συμβαίνουν στο τροϊκανικό καθεστώς πρέπει να συμπληρωθούν από μια επίφαση πολιτικής ζωής και διαδικασιών.
Οι εκλογές μπορεί να γίνουν «σε λίγο». Μπορεί όμως και να απομακρυνθούν «λίγο». Έτσι κι αλλιώς αποτελούν τις σχεδιάζουν ως εκτόνωση, μικρής εμβέλειας όμως, γιατί δεν θα δώσουν λύση στο πρόβλημα. Δεν μπορούν να καλύψουν το καταγραμμένο χάσμα που χωρίζει το 80% του πληθυσμού προς την εν γένει μνημονιακή πολιτική και το ειδικό καθεστώς. Πόσα κόμματα αντιπροσωπεύτηκαν στη Βουλή στις εκλογές του 2009; Πέντε. Πόσα είναι σήμερα τα κόμματα εντός Βουλής. Πόσα αναμένεται να μπουν στη Βουλή αν γίνουν σύντομα εκλογές; Ποια είναι η δύναμη των κομμάτων σήμερα; Και ποια η σχέση τους με τον κόσμο; Στον πρόσφατο γιορτασμό της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, κανένας από τους 5 βουλευτές του νομού δεν πάτησε το πόδι του (3 ΠΑΣΟΚ, 2 Ν.Δ.) αλλά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέφυγε να εμφανιστεί. Θα λειτουργήσει η εκλογική διαδικασία ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα; Δύσκολο. Οπότε, τι; Κανείς δεν έχει τη σαφή απάντηση. Όλα εξαρτώνται, όλα είναι παιζόμενα. Γίνονται προετοιμασίες για διάδοχα σχήματα, για μεταβατικές φόρμουλες, για συνεργασίες (πρόσφατα προτάθηκε το δίδυμο Σαμαράς-Βενιζέλος) αλλά από τα σχέδια έως την εφαρμογή υπάρχει απόσταση. Ποτέ άλλοτε, από το 1974, ο αστικός πολιτικός κόσμος δεν ήταν σε τόσο μεγάλη κρίση, αστάθεια, ρευστότητα, χωρίς πυξίδα και ορίζοντα. Η αποξένωση που γνωρίζει από τα λαϊκά στρώματα, η ρήξη με παραδοσιακούς χώρους που τον στήριζαν, το σύστημα της εκλογικής πελατείας που καταρρέει, είναι γεγονότα που βαθαίνουν τα ρήγματα, πολλαπλασιάζουν τις αποδεσμεύσεις και δημιουργούν όρους.
Τι λέει, επομένως, ο μύθος για όσους αγωνίζονται σε μια κατεύθυνση αντιθετική; Ότι το έδαφος για μεγάλη στροφή στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου προετοιμάζεται αντικειμενικά, ότι το κλίμα είναι κατάλληλο για νέες καλλιέργειες, για νέα σπορά που μπορεί να δώσει καρπούς, για μια γονιμοποίηση ιδεών και σχεδίων που θα εκφράζουν τη νέα εθνική και λαϊκή θέληση για μια διαφορετική πορεία μακριά από τα αδιέξοδα.
Ο μύθος λέει ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, θα ήταν δυνατή η μεταστροφή-απογείωση της πολιτικής, κοινωνικής ζωής της χώρας και το άνοιγμα μιας μεγάλης προοπτικής. Στις λατινοαμερικανικές κοινωνίες την τελευταία δεκαετία μέσα από αγώνες, εξεγέρσεις, εκλογικές διαδικασίες δημιουργήθηκαν μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά μπλοκ που διεκδίκησαν την διακυβέρνηση των χωρών, άνοιξαν δρόμους. Κινήθηκαν σε ράγες -στηριγμένες στο λαό- και σε ρήξη με τον ιμπεριαλισμό, ανακάλυψαν νέες μορφές περιφερειακής συνεργασίας κ.λπ. Στη χώρα μας δημιουργούνται ανάλογοι όροι, ειδικά τώρα που οι εξελίξεις ακυρώνουν την καθηλωτική λειτουργία του πολιτικού συστήματος.
Μπροστά σε αυτήν τη δυνατότητα σύμπτυξης μιας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, ποιος είναι ο βαθμός προετοιμασίας του λαϊκού παράγοντα; Και το ερώτημα που προηγείται: Τι κάνει η Αριστερά για την προώθηση ενός τέτοιου καθήκοντος; Δύο χρόνια τώρα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, εκατομμύρια άνθρωποι διαδήλωσαν, εκφράσανε, τόνισαν την αντίθεσή τους, την αγανάκτησή τους, την απόγνωσή τους, δήλωσαν το «παρών» σε έναν αγώνα για άλλη πορεία. Τι άλλο θα χρειάζονταν για να ξυπνήσουν από το βαθύ τους ύπνο οι κατεστημένοι κομματικοί μηχανισμοί, οι στελεχιακές δομές της Αριστεράς; Φάρμακο για την αρτηριοσκλήρυνση;
Ρούντι Ρινάλντι
Δρόμος της Αριστεράς
Ο δικομματισμός και η δικομματική εναλλαγή δεν υφίστανται πλέον. Άρα και οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις που σχηματίζονται από το πρώτο κόμμα με την είσπραξη των απωλειών από την εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση και εναλλαγή στη συνέχεια, δεν λειτουργούν πλέον. Τα δύο μεγάλα κόμματα μαστίζονται από διαρκή κρίση στο εσωτερικό τους, αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόζουν. Έχουν πάρει διαζύγιο από μεγάλα τμήματα της εκλογικής, κομματικής τους βάσης. Οι ρωγμές μέσα στη μνημονιακή θητεία των δύο μεγάλων κομμάτων έχουν εξελιχθεί σε ρηγματώσεις. Η κυβέρνηση Παπαδήμου εισάγει την πολιτική ζωή σε νέα σχήματα εντός της κρίσης και του ειδικού καθεστώτος που έχει εγκαθιδρυθεί πλέον στην Ελλάδα. Φαίνεται πως στο προσεχές μέλλον θα υπάρξει υποβάθμιση του ελληνικού πολιτικού προσωπικού απέναντι στην επιτροπεία που θα κυβερνά. Η μορφή όμως της διακυβέρνησης, του πολιτικού παιγνίου και της κοινοβουλευτικής οπερέτας, απαιτεί μορφές εκτόνωσης της λαϊκής δυσφορίας και εδώ δεν φαίνεται να υπάρχει αποτελεσματικότητα, ούτε συνοχή για το πώς μπορεί να επιτευχθεί. Σε έναν τόπο που το πολιτικό ήταν ανέκαθεν αναβαθμισμένο, δεν είναι εύκολες οι τεχνοκρατικές λογικές και διαχειρίσεις. Ούτε μια κυβέρνηση με επικεφαλής έναν τραπεζίτη άχρωμο, άγνωστο -κάτι σαν υπηρεσιακό υπάλληλο- ούτε μια Bουλή υποβαθμισμένη στο ρόλο Συμβουλευτικής όπως οραματίζονταν ο χουντικός Παπαδόπουλος μπορεί να δώσει διέξοδο. Ούτε ακόμα η «ράβδος» των ΜΑΤ και εν γένει η καταστολή μπορεί να αντικαταστήσει την πολιτική ζωή. Η πρόδηλη εκτροπή, το άδειασμα της δημοκρατίας που συμβαίνουν στο τροϊκανικό καθεστώς πρέπει να συμπληρωθούν από μια επίφαση πολιτικής ζωής και διαδικασιών.
Οι εκλογές μπορεί να γίνουν «σε λίγο». Μπορεί όμως και να απομακρυνθούν «λίγο». Έτσι κι αλλιώς αποτελούν τις σχεδιάζουν ως εκτόνωση, μικρής εμβέλειας όμως, γιατί δεν θα δώσουν λύση στο πρόβλημα. Δεν μπορούν να καλύψουν το καταγραμμένο χάσμα που χωρίζει το 80% του πληθυσμού προς την εν γένει μνημονιακή πολιτική και το ειδικό καθεστώς. Πόσα κόμματα αντιπροσωπεύτηκαν στη Βουλή στις εκλογές του 2009; Πέντε. Πόσα είναι σήμερα τα κόμματα εντός Βουλής. Πόσα αναμένεται να μπουν στη Βουλή αν γίνουν σύντομα εκλογές; Ποια είναι η δύναμη των κομμάτων σήμερα; Και ποια η σχέση τους με τον κόσμο; Στον πρόσφατο γιορτασμό της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, κανένας από τους 5 βουλευτές του νομού δεν πάτησε το πόδι του (3 ΠΑΣΟΚ, 2 Ν.Δ.) αλλά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέφυγε να εμφανιστεί. Θα λειτουργήσει η εκλογική διαδικασία ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα; Δύσκολο. Οπότε, τι; Κανείς δεν έχει τη σαφή απάντηση. Όλα εξαρτώνται, όλα είναι παιζόμενα. Γίνονται προετοιμασίες για διάδοχα σχήματα, για μεταβατικές φόρμουλες, για συνεργασίες (πρόσφατα προτάθηκε το δίδυμο Σαμαράς-Βενιζέλος) αλλά από τα σχέδια έως την εφαρμογή υπάρχει απόσταση. Ποτέ άλλοτε, από το 1974, ο αστικός πολιτικός κόσμος δεν ήταν σε τόσο μεγάλη κρίση, αστάθεια, ρευστότητα, χωρίς πυξίδα και ορίζοντα. Η αποξένωση που γνωρίζει από τα λαϊκά στρώματα, η ρήξη με παραδοσιακούς χώρους που τον στήριζαν, το σύστημα της εκλογικής πελατείας που καταρρέει, είναι γεγονότα που βαθαίνουν τα ρήγματα, πολλαπλασιάζουν τις αποδεσμεύσεις και δημιουργούν όρους.
Τι λέει, επομένως, ο μύθος για όσους αγωνίζονται σε μια κατεύθυνση αντιθετική; Ότι το έδαφος για μεγάλη στροφή στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου προετοιμάζεται αντικειμενικά, ότι το κλίμα είναι κατάλληλο για νέες καλλιέργειες, για νέα σπορά που μπορεί να δώσει καρπούς, για μια γονιμοποίηση ιδεών και σχεδίων που θα εκφράζουν τη νέα εθνική και λαϊκή θέληση για μια διαφορετική πορεία μακριά από τα αδιέξοδα.
Ο μύθος λέει ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, θα ήταν δυνατή η μεταστροφή-απογείωση της πολιτικής, κοινωνικής ζωής της χώρας και το άνοιγμα μιας μεγάλης προοπτικής. Στις λατινοαμερικανικές κοινωνίες την τελευταία δεκαετία μέσα από αγώνες, εξεγέρσεις, εκλογικές διαδικασίες δημιουργήθηκαν μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά μπλοκ που διεκδίκησαν την διακυβέρνηση των χωρών, άνοιξαν δρόμους. Κινήθηκαν σε ράγες -στηριγμένες στο λαό- και σε ρήξη με τον ιμπεριαλισμό, ανακάλυψαν νέες μορφές περιφερειακής συνεργασίας κ.λπ. Στη χώρα μας δημιουργούνται ανάλογοι όροι, ειδικά τώρα που οι εξελίξεις ακυρώνουν την καθηλωτική λειτουργία του πολιτικού συστήματος.
Μπροστά σε αυτήν τη δυνατότητα σύμπτυξης μιας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, ποιος είναι ο βαθμός προετοιμασίας του λαϊκού παράγοντα; Και το ερώτημα που προηγείται: Τι κάνει η Αριστερά για την προώθηση ενός τέτοιου καθήκοντος; Δύο χρόνια τώρα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, εκατομμύρια άνθρωποι διαδήλωσαν, εκφράσανε, τόνισαν την αντίθεσή τους, την αγανάκτησή τους, την απόγνωσή τους, δήλωσαν το «παρών» σε έναν αγώνα για άλλη πορεία. Τι άλλο θα χρειάζονταν για να ξυπνήσουν από το βαθύ τους ύπνο οι κατεστημένοι κομματικοί μηχανισμοί, οι στελεχιακές δομές της Αριστεράς; Φάρμακο για την αρτηριοσκλήρυνση;
Ρούντι Ρινάλντι
Δρόμος της Αριστεράς
